Na Jawie

Jawa kojarze z geografii w szkole podstawowej. Nauczycielka miala nazwisko na R, a w klasie znajdowalo sie zamkniete w klatce-gablocie popiersie Marii Skolodowskiej-Curie i stary banknot (chyba 20 tys.?), na ktorym byla przedstawiona. Pamietam wulkany i trzesienia ziemi. I ze jest na poludniu, a poludnie jest tam gdzie pokazuje strzalka w dol na skrzyzowaniu kierunkow, a nie tam, gdzie zaznaczylam to na kartkowce (wybralam strzalke w gore, bo na srodowisku uczyli, ze kierunki sa jak przystanki na codziennej drodze slonca). Pani mi wtedy powiedziala, ze czasy trzech klas dla malych dzieci sie skonczyly i teraz polnoc jest na gorze, a nie na dole. Czyli wulkany, trzesienia ziemi i koniec dziecinstwa.
Jest pieknie. Fale sa wysokie i glosno sie lamia. Odwaracaszz glowe, zeby wyjrzec na druga strone autobusu, a tam zielen palm i pol ryzowych rozlozonych na szerokich tarasach, gdzie niegdzie wystaje znana z Wietnamu czapka-stozek, a w tle majestatyczne wulkany, czasami wyrazne, czasami przykryte chmurami. Tak wyglada zachod Bali powyzej Denpasar, atk wyglada Jawa. Jest tu wszystko. Sa tez dzieci, nie tylko dorosli, ale nie wiem, czy sa naprawde dziecmi czy tylko tak wygladaja - nie pytalam jeszcze, czy wiedza, ze sa na Jawie, a Jawa jest na poludniu, czyli na dole.
Ludzie sa bardzo mili. Interesuja sie nami, chca rozmawiac i udzielaja pomocy, bezinteresownie. W autobusie pasazerowie budzili nas, zebysmy czasem nie przegapili kolacji (kolacja w cenie biletu!), na promie asystowali przy zakupie kawy, bardziej z ciekawosci i checi okazania pomocy niz z koniecznosci (nie bylo bowiem wyboru miedzy latte i macchiato ;)). Dzisiaj rano kierowca autobusu wysadzil nas w Yogyakarcie (zwanej tutaj "Dzogdza") na miejskiej petli autobusowej zamiast na dworcu, zebysmy sie nie nadzwigali plecakow. Chwile pozniej zjawil sie inny czlowiek i wskazal nam wlasciwy autobus miejski, w ktorym opieke nad nami roztoczyli kierowca i nieodlaczny kasjero-naganiacz. Takie uprzejmosci sa nieocenione o 6 rano, po 16 godzinach krecenia sie w fotelu w poszukiwaniu utraconego snu i chronienia sie przed mrozaca (szczesliwie takze zapachy) klimatyzacja. Myslisz wtedy o dwoch rzeczach (w tym klimacie): prysznic i pozioma powierzchnia do spania. W chlodniejszych klimatach myslisz tylko o poziomej powierzchni :)
Tak sobie dzisiaj myslalam o tym budzetowym podrozowaniu...

(nasz apartament w Jogjy)

(i lazienka::)

...i codziennym droczeniu sie o ceny. Nie musimy przeciez, od czasow studenckich dzieli nas kilka lat pensji. (Notabene pierwsza niestudencka pensje z Linklatersa wydalam w calosci na bilet lotniczy do Ameryki Pd. Teraz dolar tanszy, a i ostatnia pensja byla juz wyzsza ;)) To bardziej filozofia podrozowania. Jasne, ze zabytki wygladaja tak samo niezaleznie od tego, czy doczlapiesz sie do nich w trzy godziny w zatloczonym autobusie, czy podwiezie cie elegancki samochod z kilmatyzacja i skorzanymi siedzeniami. I plaza tez jest fajna, i europejska kawa tez, i nawet hamburger. (Musze od razu powiedziec, ze czasem ulegamy tym pokusom szybkosci i wygody, albo malym tlustym tesknotom.) Ale mimo wszystko najwiecej, najlepsze jest w tym trudzie organizowania, wiec warto czasami sie na niego zdobyc. Choc przyznaje, ze droczenie sie non stop przez 6,5 miesiaca byloby nie do zniesienia. W swiecie wycieczki czuje sie jakbym ciagle byla za szyba. Nie martwie sie, jak dojade, ani jak wroce. Nie szukam wsrod budek na kolkach, czegos co przypomina mi z ksztaltu, zapachu, koloru cos znanego, zeby nie obrazac pani-garkuchni zostawieniem pelnego talerza. Nie musze o nic pytac, wiec nie dowiem sie nigdy, ze nie wolno zadawac pytan na tak/nie, jesli chcesz naprawde dowiedziec sie, ktoredy masz isc. Szczegolnie w Indiach :) Pani od dziwnych owocow nie nabierze mnie na sprobowanie kompletnie kwasnej sliwki, zeby za chwile wybuchnac salwa smiechu, kiedy pluje jak najdalej przed siebie. Ani nie pokaze na migi, tak jak dzisiaj, ze wazna jest u babki pupa, kiedy w odpowiedzi na jej oferte ciasteczka czekoladowego z orzechami nadelam z usmiechem policzki i wyrysowalam w powietrzu wielki brzuch (zeby bylo jasne ciasteczko kupilam i zjadlam :)) Pewne rzeczy sa cudownie uniwersalne. Ani nie zlapiesz sie z panem na promie obiektyw w obiektyw, kiedy ty potajemnie robisz mu zdjecie, a on jak gdyby nigdy nic fotografuje wlasnie sciane promu, przy ktorej stoisz.

(Oto i wspomniany prom - handel trwal na nim w najlepsze nawet o 1 w nocy)

(nawijania makaronu na uszy na promie ciag dalszy)

To jest wlasnie najlepsze w podrozowaniu nie przez szybke busu, ktory staje pod twoim hotelem, w obserwowaniu nie zza wycieczki. Chociaz nie zawsze jest rozowo. Ja jestem nerwus i brakuje mi cierpliwosci, wiec czasami radosny pan, ktory wzial pieniadze i nigdzie sie nie spieszy, doprowadza mnie do pasji. Bromba siedzi na krawezniku i czyta gazete, a ja nie wiem, ktorego mam najpierw walnac w leb ze wscieklosci: radosnego uslugodawce czy radosnego meza. Tak tez bywa. A czasami denerwuje sie Bromba, bo chce juz spac, a ciagle nie wiemy, gdzie jestesmy, i gdzie dalej, bo nie przeczytalismy, bo przeciez zawsze sie cos znajdzie, abo ktos sie znajdzie, kto powie, gdzie znalezc to cos. I zawsze sie znajduje. Ale i tak czasami sie denerwujemy. I jeszcze jak jestesmy glodni i nie mozemy znalezc ani pol pani-garkuchni, albo juz musimy biec, bo sie zagapilismy z czyms innym, a autobus nie poczeka. Albo jak kazdy ma racje, tylko ze one sie wzajemnie wykluczaja. To tez uniwersalne :)
A mialo byc o Indonezji. Bardzo nam sie podoba. Jest tu latwiej. Ludzie sa pomocni, nie ma tego napiecia i gniewu, targowanie sie jest czasami jak zabawa dla dzieci. Dzisiaj zwiedzalismy Borobudur i Prambanan - poniewaz to ikony turystyczne Indonezji, sa tez wielkimi targowiskami dla turystow.

Poniewaz jest poza sezonem i dodatkowo wszedzie popoludniowo mokro (jest pora deszczowa), przewaga liczebna handlarzy nad turystami przy Prambanan byla ogromna. Wysiadamy na parkingu, a chor wola "Madam, water, cold water, sir, coconut juice, cola". Bromba jak to ma w zwyczaju odpowiada tym samym spiewnym, rytmicznym tonem: "okej, lady, how much cola, very expensive, six thousand? no give me five thousand". I tak kazdy swoja litanie, usmiechajac sie od ucha do ucha. W pewnym momencie pani juz trzyma puszke z jednej strony, Bromba z drugiej strony, i tak sobie prawia-spiewaja w targowym jezyku, potrzasajac nierozsadnie cola. Kiwajac sie i szczerbacie usmiechajac od ucha do ucha, pani staruszka powtarza Wojtkowa cene: "five, nooooooooooooo, sir, five?". Nagle sugestywnie rysuje palcem po gardle ciecie (tez od ucha do ucha) i angielsko-niemiecka mieszanka dodaje: "five make bankrott!!!"
Do tego przeciez nie moglismy dopuscic.
Nie napisze Wam o Borobudur (wielka, wielopoziomowa i bogato rzezbiona stupa, w najwiekszym skrocie)

(Bromba za to uzupelni pare zdjec:))

(kilka z 72 stup usutuowanych na 3 najwyzszych kondygnacjach swiatyni)

(stupy okazuja sie klatkami dla buddy - pewnie mieli dobe intencje i chcieli ochronic go przed sloncem, ale to bylo moje pierwsze skojarzenie)

(chlopakom zostalo pare zbednych czesci, ktorych niepotrafili ulozyc w tym wielkim puzzlu, jak robili rekonstrukcje)

(a tych trzech buddow czekalo sobie w cieniu na remont ich domkow:))

i Prambanan (ponizej efekty trzesienia ziemii)

(i glowna swiatynia w pelnej okazalosci)

(w najwiekszym uproszczeniu mini Angkor, tylko ze zanim nawrocili sie na buddyzm). Sa warte zobaczenia, a Borobudur szczegolnie jest jak nic innego, niepowtarzalny. Ale coraz mniej moge pisac o zabytkach, wiec bede teraz gledzila o drobiazgach, dopoki mi nie przejdzie, zostawiajac Brombie szczegoly historyczno-architektoniczne. Chyba ze on tez juz nie da rady. Dzisiaj rozmawialismy, jak nasze postrzeganie sie zmienia. Przyzwyczailismy sie do patrzenia, coraz wiecej znamy, rozpoznajemy, umieszczamy w kontekscie. Rzadziej sie dziwimy, zatrzymujemy, zeby fotografowac. Odpuszczamy sobie palace i siedzimy z gazetami na ulicy. Jak dobrze.
A jutro wulkan.

Nie, pojutrze. Jutro w drodze. A przed wyjazdem indonezyjskie sniadanie i "Jakarta Times". A z ulicy dobiega: "emancipate yourselves from mental frameworks..", licealny marley (pamietacie redemption songs?). swiat jest malutki.

P.S. Zdjecia i komentarze w nawiasach dodane przez Brombe, wybaczcie jezeli nie dokonca komponuja sie z tekstem